"Risk-Getiri Yönetimi", "Psikoloji Yönetimi" ve "Para Yönetimi", finansal piyasalarda yatırım ve trade yapan kişilerin ayakta kalabilmeleri için önemli üç sacayaktır. Bu üç parametre, iyi bir şekilde bilinmediği ve özümsenmediği taktirde, finansal piyasalarda başarılı olma şansı %0' dır.
"Risk-Getiri Oranı", her pozisyona giriş öncesinde belirlenen stoploss ve takeprofit seviyelerinin arasındaki orandır. Finansal piyasalarda hiçbir zaman kesinlik diye bir şey yoktur. Her daim olasılıklar vardır ve olasılıklar trade edilir. Durum böyle iken, para kazanabilmenin yolu, girilen pozisyonlarda yüzdesel olarak başarı elde etmektir. Yüzdesel başarı için konuşacak olursak, 1:1' lik bir risk-getiri oranı ile girilen pozisyonlardaki başarı oranı, büyük sayılar teorisi gereği uzun vadede %50' ye yakınsamaya isteklidir. Bu sebeple, bu olasılıksal duruma karşı matematiksel bir çözüm bulmamız gereklidir. Bunun da yolu, girilen her pozisyonda en az 1:2 risk-getiri oranı ile stoploss ve takeprofit seviyelerini belirlememiz gerekir. İşte, finansal piyasalarda yatırım ve trade yapabilmek için bilinmesi gereken ilk konu risk-getiri oranı ve önemidir. Sonrasında, pozisyonlara ne zaman ve fiyatlar ne şekilde iken girilmelidir... gibi temel analiz, teknik analizi ve price action analizin konusu olan stratejiler, taktikler v.s. gelir. Çünkü, her zaman her finansal varlıkta yatırım ve trade yapılmaz. Yatırım ve trade yapılacak pozisyonlar belirlenirken, bilinçli bir şekilde hareket edip, finansal okuryazarlık ile belirleme yapmalıyız. Sonrasında, her elverişli yatırım ve trade pozisyonu için, en az 1:2 risk-getiri oranı belirleyerek stoploss ve takeprofit seviyelerimizi belirlemeli ve bunları bekleyen emir olarak platform' a girmeliyiz.
"Trade Psikolojileri", "Olumlu Trade Psikolojileri" ve "Olumsuz Trade Psikolojileri" olmak üzere ikiye ayrılır. Olumlu trade psikolojilerini tek çatı altında "Konforlu Trade" olarak isimlendirebiliriz. Konforlu trade psikolojisini, usta bir sürücünün son model güzel bir araba ile trafikte yaptığı sürüş haline benzetebiliriz. Usta bir sürücü rahat bir şekilde, kullandığı arabanın da verdiği rahatlık ve fonksiyonellik ile kendi sürüş becerilerini trafikte sergilediği bu ruh hali ve psikolojiyi konforlu sürüş olarak tanımlayabiliriz. Aynı şekilde, usta bir finansal yatırımcı, trader ' da kendi bilgi ve becerilerini, elinin altındaki zengin finansal enstürman çeşitliliği ile birleştirerek, bilinçli ve konforlu trade psikolojisi ile trade yapabilmesi, olumlu trade psikolojisi içinde olduğunu göstermektedir. Burada, zengin finansal enstürman çeşitliliği demek, ideal bir broker firması, web sitesinin trader' lere sunduğu hacimli ve çeşit sayısı bakımından fazla olan finansal enstürmanlarda işlem yapabilme imkanıdır. İşin bu kısmı, ideal broker firması seçmeye dayanır.
"Olumsuz Trade Psikolojileri", hemen her yatırımcı ve trader' in yaşadığı, eğitimli ve usta yatırımcı ve trader' lerin konuyla ilgili bilgisinin olduğu ve olumsuz trade psikolojileri ile nasıl başedebileceğini bildiği durumlardır. Acemi, yeterli finansal yatırım ve trade bilgisi olmayan kişiler, trade psikolojilerinin neler olduğunu ve kişiye nasıl etki yapabildiğini bilmezler. Bundan dolayı, bu acemi ve yeterli eğitim almamış kişiler, her seferinde olumsuz trade psikolojilerinden dolayı para kaybederler. Bundan dolayı, finansal piyasalarda yatırım ve trade yapan deneyimli trader' ler, psikoloji yönetimini iyi bir şekilde yaparlar ve devamlı olarak konforlu trade psikolojisi, ruh hali içindedirler.
"Para Yönetimi", diğer önemli parametre olup, yatırımcı ve trader' lerin adeta yol haritasıdır. Para yönetimi, sizin yatırım, trade işlemleri için ayırdığınız para miktarının doğru bir şekilde kullanılması esasına dayanır. Burada, portföy yapmak ve bu portföy' ün yönetmek kavramı da işin içine girer.
Para yönetimine göre, stoploss ve takeprofit seviyelerinizi belirlerken, açtığınız pozisyonlarda ortalama %1-1.5' lik bir risk oranınız olması idealdir. Getiri oranınız ise, en az 1:2 olacak şekilde, risk oranınızın iki katı olmalıdır. Yani, girdiğiniz her pozisyon için, stoploss seviyeniz bakiyenizin %1-1.5' ine denk gelecek şekilde olmalı ve takeprofit seviyeniz ise bakiyenizin %2-3 oranında olmalıdır. "Her pozisyon için bakiyenizin %1 stoploss oranı kuralı" olarak kendinizin ana kuralı olmalıdır.
Somut olması açısından, şu örneği verebiliriz: Örneğin, 10.000 $ 'ımız var ve yatırım-trade yapmak istiyoruz. Öncelikle, mevcut bakiyemizi 4' e bölerek bir portföy yapalım. Sonrasında, aralarında negatif korelasyonlu olarak seçtiğimiz finansal enstürmanlarda pozisyonlar açarken, her biri 2500 $ olan bu enstürmanlarda, doğru yerlerden açılan trade pozisyonlarında stoploss oranı %1' lik mesafede olmalıdır. 2500 $' ın %1' i 25 $' dır. Yani, 2500$ lık bütçe ayırdığımız enstürmanlarda girdiğimizi her pozisyonda, eğer stoploss olursak, 25 $ kaybedeceğiz, ama kazanırsak 1:2 risk-getiri oranı ile 50 $ kazanacağız. İşte, para yönetiminin ana mantığı budur ve risk-getiri yönetimi ile iç içedir. Düzgün bir planlama ve finansal bilgelik ile profesyonel yatırımcıların, trader' lerin izlediği yol bu şekildedir.
